From Paris to Gotha: The Circulation of Two Parisian Jesuit Courses between the 16th and the 17th century

Main Article Content

Anna Tropia

Abstract

This article traces back the history of a collection of manuscript academic course-notes taken by a German student at the end of the sixteenth century and today preserved at the Research Library of Gotha (Thuringien, Germany). It focuses, in particular, on two of them, which transmit texts dictated in Paris: they testify to the large circulation of academic doctrines through the practice of the copy of the course-notes by students.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Tropia, A. (2019). From Paris to Gotha: The Circulation of Two Parisian Jesuit Courses between the 16th and the 17th century. Mediterranea. International Journal on the Transfer of Knowledge, 4, 75–106. https://doi.org/10.21071/mijtk.v4i0.11470
Section
Articles
Author Biography

Anna Tropia, Charles University, Prague

Lecturer of Medieval Philosophy

References

Manuscripts

Gotha, Forschungsbibliothek, Chart. A 28

Gotha, Forschungsbibliothek, Chart. B 2–12

Paris, Bibliothèque sainte-Geneviève, 266

* * *

Cyprian, Ernst Salomon, Catalogum codicum manuscriptorum bibliothecae Gothanae, Lipsiae, apud Io. Frider. Gleditsch et filium, 1714.

Fischer, Erdmann Rudolph, Vita Iohannis Gerhardi…, apud Ioh. Christophorum Coernerum, Lipsiae 1723; transl.: Id., The life of John Gerhard, transl. Richard J. Dinda, Elmer Hohle, TX Repristination Press, Malone 2001.

Maldonado, Juan, Commentarii in quatuor evangelistas …, ex typographia S. Mercatoris, Mussiponti 1596 (15972).

— Disputationum ac controversiarum decisarum et circa septem Ecclesiae Romanae Sacramenta inter Catholicos praesertim et Calvinistas, …, tomi duo, quorum prioreas, quae circa Baptismum, Confirmationem, Eucharistiam: alter, quae circa Poenitentiam, Extremam Unctionem, Ordinem et Matrimonium versantur (…), Lugduni 1614.

— Opera varia theologica tribus tomis comprehensa. Ex variis tum Regis, tum doctissimorum Virorum Bibliothecis macima parte nunc primum in lucem edita. Hic accesserunt ejusdem auctoris Praefationes, Orationes, et Epistolae, apud Andream Pralard, Lutetiae Parisiorum 1677.

Richeome, Louis, L’immortalité de l’ame declaree avec raisons naturelles, tesmoignages humains et divins pour la Foy Catholique contre les Athees et Libertins… Sébastien Cramoisy, Paris 1621.

Sainctes, Claude de, Examen doctrinae calvinianae et bezanae de Coena Domini, ex scriptis auctorum ejusdem collectum, per F. Claudium de Sainctes, apud C. Frémy, Parisiis 1567.

Sun Tzu, The art of war, transl. Samuel B. Griffith, Clarendon Press Oxford 1963.

Weber, Christoph, De cohaerentia liberi arbitrii et contingentiae rerum, cum scientia et praedestinatione divina, ex Officina Gasparis Behem, Moguntiae 1588.

Modern Authors (after 1789)

Abram, Nicolas, L’Université de Pont-à-Mousson. Histoire extraite des manuscrits, L’écureux, Paris 1870.

Archiv der Historisches Vereins von Unterfranken und Aschaffenburg, vol. IV, Historischer Verein von Unterfranken und Aschaffenburg, Würzburg 1838.

Blair, Ann, « Note-Taking as an Art of Transmission », Critical Inquiry, 31 (2004), p. 85–107.

— « The Rise of Note-Taking in Early Modern Europe », Intellectual History Review, 20/3 (2010), p. 303–316.

Brockliss, Laurence, French Higher Education in the 17th and 18th Centuries: a Cultural History, Clarendon, Oxford 1987.

Campi, Emidio, Simone De Angelis, Anja-Silvia Goeing, Anthony T. Grafton (eds.), Scholarly Knowledge. Textbooks in Early-Modern Europe, Droz, Genève 2008.

Cappiello, Annalisa, Marco Lamanna, «Il principio dell’unicità del vero dalla bolla Apostolici regiminis (1513) alla Rivoluzione scientifica », Quaestio 14, (2014), p. 229–256.

Casalini, Cristiano, « The Jesuits », in Henrik Lagerlund, Benjamin Hill (eds.), The Routledge Companion to Sixteenth-Century Philosophy, Routledge, New York–London 2017 ( Routledge philosophy companions), p. 159-188.

Chatellier, Louis, « Un lien entre la Lorraine et le Saint-Empire: la Compagnie de Jésus », in Jean-Paul Bled, Eugène Faucher, Réné Taveneaux (eds), Les Habsbourg et la Lorraine, Presses universitaires, Nancy 1988, p. 81–90.

Compère, Marie-Madeleine, Les collèges français. XVIe–XVIIe siècles. Paris, CNRS, Paris 2002, p. 359–422.

Cruz Cruz, Juan, « Predestination as Transcendent Teleology: Molina and the First Molinism », in Matthias Kaufmann, Alexander Aichele (eds.), A Companion to Luis de Molina, Brill, Leiden 2014 (Brill’s companions to the Christian tradition, 50), p. 89–124.

de Franceschi, Sylvio, Thomisme et théologie moderne. L’école de saint Thomas à l’épreuve de la querelle de la grâce (XVIIe–XVIIIe siècle), Artége–Lethielleux, Paris–Perpignan 2018 (Sed contra).

Delattre, Pierre Les établissements des jésuites en France depuis plus de quatre siècles, 5 vols., Enghien–Wetteren: Institut Supérieur de Théologie–Impriemerie De Meesster Frères, 1945.

Dupont-Ferrier, Gustave, Du Collège de Clermont au Lycée Louis-le-Grand, 3 vols., Boccard, Paris 1921–1925.

Dvorak, Petr, « The Concurrentism of Thomas Aquinas: divine causation and human freedom », Philosophia, 41/3 (2013), p. 617–634.

Fitzgerald, Allan D. (ed.), Augustine through the Ages. An Enclyclopaedia, William Eerdmans Publishing Company, Cambridge 1999.

Foresta, Patrizio, « Die Ekklesiologische Auseinandersetzung zwischen Roberto Bellarmin und Johann Gerhard anhand der Loci de Ecclesia und De conciliis », in Markus Friedrich, Sascha Salatowsky, Luise Schorn-Schütte (eds.), Konfession, Politik und Gelehrsamkeit. Der Jenaer Theologe Johann Gerhard (1582–1637) im Kontext seiner Zeit, Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2017, p. 133–145.

Gatz, Erwin (ed.), Die Bischöfe der Heiligen Römischen Reiches: ein biographisches Lexicon, vol. II: 1448 bis 1648, Duncker & Humblot, Berlin 1996.

Gavet, Gaston, Diarium Universitatis Mussipontanae (1572–1764), Berger–Levrault, Paris–Nancy 1911.

Daniel, Gehrt, Katalog der Handschriften aus den Nachlässen der Theologen Johann Gerhard (1582–1637) und Johann Ernst Gerhard (1621–1668), Aus den Sammlungen der Herzog von Sachsen-Coburg und Gotha’schen Stiftung für Kunst und Wissenschaft, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, 2016 (Die Handschriften der Forschungsbibliothek Gotha, 3).

Gouhier, Henri, L’antihumanisme au XVIIe siècle, Vrin, Paris 1987.

Hasse, Dag Nikolaus, Success and Repression. Arabic Sciences and Philosophy in the Renaissance, Harvard University Press, Cambridge 2016 (I Tatti Studies in Renaissance History).

Honecker, Martin, « Die Kirchengliedschaft bei Johann Gerhard und Robert Bellarmin », Zeitschrift für Theologie und Kirche, 62 (1965), p. 21–45.

— Cura religionis magistratus christiani. Studien zu Kirchenrecht im Lutherthurm des 17. Jahrhunderts insbesondere bei Johann Gerhard, Verlag Claudius, München 1967 (Jus ecclesiasticum, 7).

Hyver, Charles, Maldonat et les commencements de l’Université de Pont-à-Mousson, Collin, Nancy 1873.

Jacobs, (Fr.), F.A. Ukert, Beiträge zur ältern Litteratur, oder Merkwürdigkeiten der Herzogl. Öffentlichen Bibliothek zu Gotha, Dyk’sche Buchhandlung, Leipzig 1836.

Jürgenmeier, Friedhelm, « Der Mainzer Weihbischof Christoph Weber (1615/1616–1633). Informativprozeß und Lebensskizze », in Winfried Aymans, Anna Egler, Joseph Listl (eds.), Fides et ius. Festschrift für Georg May zum 65. Geburtstag, Friedrich Pustet, Regensburg 1991, p. 351–361.

Just, Leo, Die alte Universität Mainz von 1477 bis 1798. Ein Überblick mit einem Anhang: Quellen zur Geschichte der Universität in der Zeit nach der Restauration von 1784, F. Steiner, Wiesbaden 1957 (Beiträge zur Geschichte der Universität Mainz, 4).

Krafft, Fritz, « Jesuiten als Lehrer an Gymnasium und Universität Mainz », in Hermann Weber (ed.), Tradition und Gegenwart. Studien und Quellen zur Geschichte der Universität Mainz, Wiesbaden F. Steiner 1977 (Beiträge zur Geschichte der Universität Mainz, 11), p. 259–350.

Kristeller, Paul Oskar, Iter Italicum, vol. III: Alia Itinera I. Australia to Germany, Warburg Institute–Brill, London–Leiden 1983.

Lanza, Lidia, Marco Toste, « The Sentences in Sixteenth-Century Iberian Scholasticism », in Philipp Rosemann (ed.) Medieval Commentaries on the Sentences of Peter Lombard, vol. III, Brill, Leiden 2015, p. 416–503.

Leinsle, Ulrich G., Dilinganae Disputationes. Der Lehrinhalt der gedruckten Dissertationen an der Philosophischen Fakultät der Universität Dillingen 1555–1648, Schnell & Steiner, Regensburg 2006 (Jesuitica: Quellen und Studien zu Geschichte, Kunst und Literatur der Gesellschaft Jesu im deutschsprachigen Raum, 11).

Lettieri, Gaetano, Il metodo della grazia: Pascal e l’ermeneutica giansenista di Agostino, Edizioni dehoniane, Roma 1999 (Biblioteca di ricerche teologiche).

Listl, Joseph (eds.), Fides et ius. Festschrift für Georg May zum 65. Geburtstag, Pustet, Regensburg 1991, p. 351–361.

Lohr, Charles H., « Jesuit Aristotelianism and Sixteenth Century Metaphysics » in Harry George Fletcher III, Mary Beatrice Schulte (eds.), Paradosis: Studies in memory of Edwin A. Quain, Fordham University Press, New York 1976, p. 203–220.

Lukács, Ladislaus (ed.), Monumenta Paedagogica, vol. III, n. 264, Institutum Historicum Societatis Iesu, Roma 1974.

Lynn Martin, Ann, « The Jesuit Mission to France », in Thomas M. McCoog, The Mercurian Project. Forming Jesuit Culture. 1573–1580, Institutum Historicum Societatis Iesu–The Institute of Jesuit Sources, Rome–St. Louis 2004 (Bibliotheca Instituti historici Societatis Iesu, 55), p. 265–266.

Mansi, Giovan Domenico, Sacrorum conciliorum nova, et amplissima collectio…, 53 vol. in 59 t., Welter, Paris 1901–1927.

Martin, Craig, Subverting Aristotle, Religion, History and Philosophy in Early modern Science (Baltimore: John Hopkins University press, 2014).

Michelitsch, Anton, Kommentatoren zur Summa theologiae des hl. Thomas von Aquin, Styria, Wien–Graz 1924, repr. Georg Olms Verlag, Hildesheim 1981.

Monfasani, John, « Aristotelians, Platonists, and the Missing Ockhamists: Philosophical Liberty in Pre-Reformation Italy », Renaissance Quarterly, 46/2 (1993), p. 247–76.

O’ Keefe, Joseph M., « The pedagogy of persuasion: the culture of the University of Pont-à-Mousson », Paedagogica historica, 34/2 (1998), p. 421–442.

O’ Malley, John W., The first Jesuits, Harvard University Press, Cambridge, MA 1993.

Penzi, Marco, « L’histoire tragique et mémorable de Claude de Sainctes, évêque d’Evreux », Cahiers du Centre des recherches historiques, 44 (2009), p. 9–26.

Pollmann, Karla, Willemien Otten (eds.), Oxford Guide to the Historical Reception of Augustine, 3 vols., Oxford University Press, Oxford 2013.

Reinhardt, Klaus, Bibelkommentare Spanischer Autoren (1500–1700), CSIC, Madrid 1999 (Medievalia et humanistica, 5).

Romano, Antonella, La Contre-Réforme mathématique. Constitution et diffusion d’une culture mathématique jésuite à la Renaissance, École française de Rome, Rome 1999 (Bibliothèque des écoles françaises d'Athènes et de Rome, 306).

Schmitt, Paul, La Réforme Catholique. Le combat de Maldonat (1534–1583), Beauschesne, Paris 1985 (Théologie historique, 74).

Schmutz, Jacob, « L’invention jésuite du sentiment d’existence ou, comment la philosophie sort des collèges », Dix-septième siècle, 4 (2007), p. 615–63.

— « Les normes théologiques de l’enseignement philosophique dans le catholicisme romain moderne (1500–1650) », in Philippe CapelleJ-Dumont (ed.), Anthologie des relations entre la philosophie et la théologie, vol. III: Jean-Christophe Bardout (ed.), Philosophie et théologie à l’époque moderne, Cerf, Paris 2010 (Philosophie et théologie), p. 129–150.

— « From Philosophy to Theology: the Changing Status of the Summa theologiae. 1500–2000”, in Jeffrey Hause (ed.), Aquinas’s ‘Summa theologiae’: A Critical Guide, Cambridge University Press, Cambridge 2018 (Cambridge Critical Guides), p. 221–241.

Smith, Gerard, Freedom in Molina, Loyola University Press, Chicago 1966.

Sommervogel, Carlos, Bibliothèque de la Compagnie de Jésus, 12 vols., Éd. de la Bibliothèque S. J., Heverlee 1960 (Bruxelles–Paris 1890–19321).

Thomas, Marcel, (ed.), Catalogue général des manuscrits latins, vol. V: 3278–3535, Bibliothèque Nationale, Paris 1966.

Viansson-Ponté, Louis, Les jésuites à Metz, Association des anciens de Saint-Clément, Strasbourg 1897.