Thomistic Logic in Renaissance Italy: Girolamo Savonarola, Paolo Barbò, Crisostomo Javelli

Main Article Content

Luca Gili

Abstract

This paper is devoted to the formation of a ‘Thomist logic’ in Renaissance Italy. After having expounded the principles that should inspire any logic ad mentem Divi Thomae, the article focuses on three textbooks of ‘Thomist logic’: Girolamo Savonarola’s Compendium Logicae, Paolo Barbò’s Expositio in Artem veterem, and Crisostomo Javelli’s Compendium Logicae. I show that these textbooks display common features, such as the presentation of logic according to the order of the books traditionally included in the Organon.Savonarola maintained that propositions can only be in the present tense and cannot generate insolubilia. Barbò’s contributions to philosophy of logic are conspicuous and include an original discussion of the subiectum of logic and of the doctrine expounded in the Categories. Under the possible influence of Renaissance humanism, Javelli’s textbook includes a history of logic and historical and philological analyses.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Gili, L. (2019). Thomistic Logic in Renaissance Italy: Girolamo Savonarola, Paolo Barbò, Crisostomo Javelli. Mediterranea. International Journal on the Transfer of Knowledge, 4, 1–34. https://doi.org/10.21071/mijtk.v4i0.11174
Section
Articles
Author Biography

Luca Gili, Université du Québec à Montréal

Philosophy Department, Assistant Professor.

References

Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum, vol. II: ab anno 1304 usque ad annum 1378, ed. Benedictus Maria Reichert, Institutum Historicum Fratrum Pradicatorum, Rome–Stuttgart 1899 (Monumenta Ordinis Fratrum Praedicatorum Historica, 4).

Chrisostomus Jauellus, Logicae Compendium Peripateticae, ordinatum per Reuerendum Magistrum Chrisostomum Iauellum Canapicium ordinis praedicatorum, ex officina Ioannis Blauij de Colonia, Olyssipponae 1556.

Franciscus de Prato, Logica, ed. Christian Rode, Franz Steiner, Stuttgart 2002.

Girolamo Savonarola, Scritti filosofici, ed. Eugenio Garin, Giancarlo Garfagnini, Angelo Belardetti Editore, Roma 1982 (Edizione Nazionale delle Opere di Girolamo Savonarola, 1).

Johannis Capreoli Tholosani Ordinis Praedicatorum Thomistarum Principis Defensiones Theologiae Divi Thomae Aquinatis, Ceslas Paban and Thomas Pègues, sumptibus A. Cattier, Turonibus 1900.

Johannes Versoris, Quaestiones super totam veterem artem Aristotelis, Köln 1494 (reprint Minerva, Frankfurt am Main 1967).

— Super omnes libros novae logicae, Köln 1494 (reprint Minerva, Frankfurt am Main 1967).

Lorenzo Valla, Dialectical Disputations, ed. and trans. Brian P. Copenhaver, Lodi Nauta, Harvard University Press, Cambridge, MA–London 2012 (The I Tatti Renaissance Library).

Paulus Barbus, Expositio magistri Pauli Soncinatis super Artem Veterem, Venetiis 1499.

Paulus Venetus, Logica Parva, ed. Alan R. Perreiah, Brill, Leiden 2002.

Sancti Thomae de Aquino Opera Omnia iussu Leonis XIII P. M. edita, vol. XLIII De principiis naturae, De aeternitate mundi, De motu cordis, De mixtione elementorum, De operationibus occultis naturae, De iudiciis astrorum, De sortibus, De unitate intellectus, De ente et essentia, De fallaciis, De propositionibus modalibus, Editori di San Tommaso, Roma 1976.

— Opera Omnia iussu Leonis XIII P. M., vol. I.1*: Expositio libri Peryermenias, Editio altera retractata, Commissio Leonina–Vrin, Roma–Paris 1989.

Sancti Thomae Aquinatis In librum de causis expositio, ed. Ceslai Pera, Marietti, Torino 1955.

— In duodecim libros Metaphysicorum Aristotelis expositio, ed. Marie-Raymond Cathala, Raimondo M. Spiazzi, Marietti, Torino 1964.

Modern Authors (after 1789)

Amerini, Francesco, « Il trattato De suppositionibus terminorum di Francesco da Prato O. P. Una rilettura della dottrina ockhamista del linguaggio », Medioevo, 25 (1999/2000), p. 441–550.

— « La dottrina della significatio di Francesco da Prato O. P. (XIV secolo). Una critica tomista a Guglielmo di Ockham », Documenti e Studi sulla Tradizione Filosofica Medievale, 11 (2000), p. 375–408.

— La logica di Francesco da Prato con l'edizione critica della Loyca e del Tractatus de voce univoca, SISMEL-Edizioni del Galluzzo, Firenze, 2005.

Amerini, Francesco, Christian Rode, « Franciscus de Prato’s Tractatus de ente rationis. A critical Edition with a historico–philosophical Introduction », Archives d’histoire doctrinale et littéraire du Moyen Age, 76 (2009), p. 261–312.

Ashworth, E. Jennifer, Language and Logic in the Post-Medieval Period, Dordrecht–Boston: Reidel, 1974 (Synthese historical library, 12).

— « Traditional Logic », in Charles B. Schmitt, Quentin Skinner (eds.), The Cambridge History of Renaissance Philosophy, Cambridge University Press, Cambridge 1988, p. 143–172.

— « Developments in the Fifteenth and Sixteenth Centuries », in Dov M. Gabbay, James Woods (eds.), Handbook of the History of Logic, vol. II: Mediaeval and Renaissance Logic, Elsevier, Amsterdam 2008, p. 609–643.

Austin, John Langshaw, « Critical Notice », Mind, 61 (1952), p. 395–404

Bochenski, Joseph M., Formale Logik, Karl Aber, Fribourg–Munich 1956 (Orbis Academicus. Problemgeschichten der Wissenschaft in Dokumenten und Darstellungen, 3/2).

Celluprica, Vincenza, Il Capitolo 9 del ‘De interpretatione’ di Aristotele: Rassegna di studi, 1930–1973, il Mulino, Bologna 1977 (Pubblicazioni del Centro di studio per la storia della storiografia filosofica, 1).

Cesalli, Laurent, Le réalisme propositionnel. Sémantique et ontologie des propositions chez Jean Duns Scot, Gauthier Burley, Richard Brinkley et Jean Wyclif, Vrin, Paris 2007 (Sic et Non).

Charles, David, Michael Peramatzis, « Aristotle on Truth-Bearers », Oxford Studies in Ancient Philosophy, 50 (2016), p. 101–141.

Crivelli, Paolo, Aristotle on Truth, Cambridge University Press, Cambridge 2004.

Crubellier, Michel, Mathieu Marion, Zoe McConaughey, Shahid Rahman, « Dialectic, the Dictum de omni and Ecthesis », History and Philosophy of Logic (forthcoming 2019).

Demey, Lorenz, Luca Gili, « Thomas van Aquino, niet-normale modale logica’s en het problem van toekomstige contingenties », Tijdschrift voor Filosofie, 79/2 (2017), p. 259–276.

Dutilh Novaes, Catarina, « An Intensional Interpretation of Ockham’s Theory of Supposition », Journal of the History of Philosophy, 46 (2008), p. 365–393.

Garin, Eugenio, La cultura filosofica del Rinascimento italiano, Sansoni, Firenze 1961.

Gaskin, Richard, The Sea Battle and the Master Argument. Aristotle and Diodorus Cronus on the Metaphysics of the Future, de Gruyter, Berlin–New York 1995 (Quellen und Studien zur Philosophie, 40).

Geach, Peter T., Reference and Generality. An Examination of Some Medieval and Modern Theories, Cornell University Press, Ithaca, NY 1962 (Contemporary Philosophy).

Gili, Luca, La sillogistica di Alessandro di Afrodisia, Olms, Hildesheim 2011 (Spudasmata: Studien zur klassischen Philologie und ihren Grenzgebieten, 138).

Gilson, Etienne, « Autour de Pomponazzi: problématique de l'immortalité de l'âme en Italie au début du XVIe siècle », Archives d'histoire doctrinale et littéraire du Moyen Age, 28 (1961), p. 163–279.

Guyot, Bertrand-Georges, Tiziano Sterli, « La Tabula aurea di Fra Pietro Maldura da Bergamo O.P. entro la storia del Tomismo », Angelicum, 80 (2003), p. 597–660.

Jardine, Lisa, Humanist Logic, in Charles B. Schmitt, Quentin Skinner (eds.), The Cambridge History of Renaissance Philosophy, Cambridge University Press, Cambridge 1988, p. 173–198.

Jindráček, Efrem, « Paolo Barbò da Soncino: La vita ed il pensiero di un tomista rinascimentale », Archivum Fratrum Praedicatorum, 78 (2008), p. 79–148.

Jones, Russell E., « Truth and Contradiction in Aritotle’s De Intepretatione 6–9 », Phronesis, 55 (2010), p. 26–67.

Kaeppeli, Thomas, Scriptores Ordinis Praedicatoris Medii Aevi, vol. III: I–S, ad Sactam Sabinam, Roma 1980.

Kneale, Martha, William C. Kneale, The Development of Logic,

Clarendon Press, Oxford 1962.

Knuuttila, Simo, « Generality and Identity in late Medieval Discussion of the Prior Analytics », Vivarium, 48 (2010), p. 215–227.

Künne, Wolfgang, « Über Lügner, ‘Lügner’ und harmlosen Selbstbezug. Bolzano vs. Savonarola und die Geschichte einer Antinomie », in Anne Reboul (ed.), Philosophical Papers dedicated to Kevin Mulligan, Université de Genève, Geneva 2011.

— Epimenides und andere Lügner, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 2013.

Lines, David A., « Pagan and Christian Ethics: Girolamo Savonarola and Ludovico Valenza on Moral Philosophy », Documenti e studi sulla tradizione filosofica medievale, 17 (2006), p. 427–444.

Łukasiewicz, Jan, Aristotle’s Syllogistic from the Standpoint of Modern Formal Logic, Clarendon Press, Oxford 19572.

Malink, Marko, Aristotle’s Modal Syllogistic, Harvard University Press, Cambridge, MA 2013.

Mandonnet, Pierre, Des écrit authentique de S. Thomas d'Aquin, St. Paul, Fribourg 1910.

Mugnai, Massimo, « Logic and Matematics in the Seventeenth Century », History and Philosophy of Logic, 2010, 31/4, p. 297–314.

Nauta, Lodi, In Defense of Common Sense: Lorenzo Valla’s Humanist Critique of Scholastic Philosophy, Harvard University Press, Cambridge, MA 2009 (I Tatti Studies in Italian Renaissance History).

Nuchelmans, Gabriel, Theories of Propositions. Ancient and Medieval Conceptions of the Bearers of Truth and Falsity, North Holland, Amsterdam–London 1973 (North-Holland Linguistic Series, 8).

Patzig, Günther, Die aristotelische Syllogistik. Logisch-philologische Untersuchungen über das Buch A der Ersten Analytiken, Vandenhoek und Ruprecht, Göttingen 1959 (Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen. Philologisch-historische Klasse. 3. Folge, 42).

Read, Stephen, « The Liar Paradox from John Buridan back to Thomas Bradwardine », Vivarium, 40/2 (2002), p. 189–218

Ridolfi, Roberto, Vita di Girolamo Savonarola, Le Lettere, Firenze 1997.

Robiglio, Andrea A., La sopravvivenza e la gloria. Appunti sulla formazione della prima scuola tomista (sec. XIV), Edizioni Studio Domenicano, Bologna 2008 (Sacra doctrina, 53/1).

— « Se un ‘savio omo’ diventa santo. Un aspetto della reputazione di Tommaso d'Aquino per gli studenti del Trecento », in Giovanni Grado Merlo, Giuseppina De Sandre Gasparini, Antonio Rigon (eds.), Studia, studenti, religione, Cierre, Verona 2009 (Quaderni di storia religiosa, 2009), p. 159–172.

Rode, Christian, Franciscus de Prato. Facetten seiner Philosophie im Blick auf Hervaeus Natalis und Wilhelm Ockham, Franz Steiner, Stuttgart 2004.

Schmutz, Jacob, « Bellum scholasticum. Thomisme et antithomisme dans les débats doctrinaux modernes », Revue thomiste, 108/1 (2008), p. 131–182

Tavuzzi, Michael, « Chrysostomus Iavelli OP (c. 1470–1538). A Biobibliographical Essay: Part I, Biography », Angelicum, 67 (1990), p. 457–482.

— « Chrysostomus Iavelli OP (c. 1470–1538). A Biobibliographical Essay: Part II, Bibliography », Angelicum, 68 (1991), p. 109–121.

— « Herveus Natalis and the Philosophical Logic of the Thomism of the Renaissance », Doctor Communis, 45 (1992), p. 132–152.

— « Some Renaissance Thomist Divisions of Analogy », Angelicum, 70 (1993), p. 93–121.

Thom, Paul, The Logic of Essentialism: an interpretation of Aristotle’s modal syllogistic, Kluwer, Dordrecht 1996 (The New Synthese Historical Library: Texts and Studies in the History of Philosophy, 43).

Tremblay, Bruno, « Albert le Grand et le problème de la science logique », Documenti e studi sulla tradizione filosofica medievale, 22 (2011), p. 301–345.

— « Thomas d’Aquin e la logique comme savoir contemplatif », Revue Thomiste, 111 (2011), p. 179–209.

Tromboni, Lorenza, Inter omnes Plato et Aristoteles: gli appunti filosofici di Girolamo Savonarola. Introduzione, edizione critica e commento, Fédération Internationale des Instituts d’études médiévales, Porto 2012 (Textes et études du Moyen Âge, 66).

Vuillemin, Jules, Nécessité ou contingence. L’aporie de Diodore et les systèmes philosophiques, Les éditions de minuit, Paris 1984 (Le sens commun).

Weinstein, Donald, Savonarola: the Rise and fall of a Renaissance Prophet, Yale University Press, New Haven 2011.

Whitaker, C. W. A., Aristotle’s De Interpretatione: Contradiction and Dialectic, Oxford University Press, Oxford 1996.